Nowotwór zmienia wszystko — codzienność, relacje, poczucie bezpieczeństwa. W sytuacji choroby wiele osób doświadcza silnych emocji, z którymi trudno sobie poradzić samodzielnie. Wsparcie emocjonalne w procesie leczenia może mieć kluczowe znaczenie dla jakości życia pacjenta. Czy można nauczyć się radzić sobie z trudnymi emocjami, lękiem i niepewnością towarzyszącą każdemu etapowi choroby nowotworowej? Właśnie wtedy pomoc psychologiczna staje się nie tylko potrzebna, ale i niezwykle istotna w procesie zdrowienia i leczenia. Ten artykuł powstał, by pokazać, że nie musisz być z tym wszystkim sam.
Kim jest psychoonkolog?
Psychoonkolog to specjalista, który łączy wiedzę z zakresu psychologii i onkologii, oferując pomoc psychologiczną osobom zmagającym się z chorobą nowotworową. Jego zadaniem jest wspieranie pacjenta na każdym etapie choroby – od momentu diagnozy, przez proces leczenia, aż po etap rekonwalescencji lub opieki paliatywnej. To specjalista, który pomaga zrozumieć emocje, oswoić się z nową sytuacją i znaleźć kilka skutecznych sposobów radzenia sobie z lękiem, niepewnością czy poczuciem utraty kontroli nad życiem.
Chcąc zostać psychoonkologiem, należy ukończyć studia psychologiczne oraz specjalistyczne studia podyplomowe z zakresu psychoonkologii. Często są to osoby, które dodatkowo mają przygotowanie jako psychoterapeuta lub psychiatra, co poszerza możliwości pracy terapeutycznej z pacjentem. W Polsce zawód ten zyskuje coraz większe uznanie w strukturach opieki zdrowotnej, szczególnie w placówkach onkologicznych, gdzie rola wsparcia staje się równie ważna jak leczenie farmakologiczne.
Psychoonkolog pracuje nie tylko z osobą chorującą, ale także z jej rodziną, pomagając im lepiej zrozumieć proces leczenia i towarzyszące mu emocje. W obliczu tak poważnego kryzysu zdrowotnego, jakim jest nowotwór, kontakt z takim specjalistą może mieć kluczowe znaczenie dla psychiki pacjenta i jego jakości życia. Wspólna praca nad oswojeniem diagnozą, stresem i stanami lękowymi może znacznie ułatwić funkcjonowanie zarówno choremu, jak i jego bliskim.
Psychologia onkologiczna: Jak wspiera pacjentów i ich rodziny?
Psychologia onkologiczna to dziedzina, która skupia się na emocjonalnym i psychicznym wsparciu pacjentów onkologicznych oraz ich bliskich. W obliczu diagnozy nowotworu, zarówno choremu, jak i jego rodzinie towarzyszą niekiedy szok, wątpliwości, a często także bezsilność i poczucie samotności. W takiej sytuacji bardzo istotne jest stworzenie bezpiecznej przestrzeni do rozmowy i wyrażania emocji — właśnie na tym opiera się pomoc psychologiczna oferowana przez specjalistę w zakresie psychoonkologii. Jej celem jest nie tylko obniżenie poziomu lęku, ale również poprawa jakości życia i wsparcie w procesie zdrowienia.
W psychologii onkologicznej wykorzystuje się różne podejścia terapeutyczne, które są dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Jednym z nurtów, który znajduje zastosowanie, jest racjonalna terapia zachowania (RTZ) – skupiająca się na identyfikowaniu i modyfikowaniu negatywnych schematów myślenia oraz budowaniu bardziej wspierających przekonań. U pacjentów zmagających się z chorobą nowotworową ta forma pracy pomaga zmniejszyć napięcie emocjonalne, zredukować objawy depresji i lepiej radzić sobie z trudnymi emocjami.
Innym skutecznym podejściem wykorzystywanym w psychoonkologii jest terapia poznawczo-behawioralna, która pomaga pacjentowi zidentyfikować i przeformułować myśli nasilające stres, lęk czy poczucie bezradności. Dzięki niej osoby chorujące uczą się realnie oceniać sytuację i budować zdrowsze mechanizmy adaptacyjne. Cennym uzupełnieniem tych podejść jest terapia oparta na współczuciu (Compassion-Focused Therapy), która wzmacnia samoakceptację, uczy łagodności wobec siebie i pomaga choremu przejść przez kryzys z większą życzliwością wobec własnych emocji i ograniczeń.
Nie mniej ważne są także elementy terapii systemowej, szczególnie przy pracy z rodziną osoby chorej. Włączenie najbliższych w proces leczenia i zrozumienie ich potrzeb emocjonalnych może znacząco zmniejszyć napięcie w relacjach i poprawić ogólne funkcjonowanie całego systemu rodzinnego. W sytuacjach silnego kryzysu, jakim jest choroba nowotworowa, wspólna praca z psychologiem może pomóc zrozumieć, co przeżywa pacjent i jego otoczenie, oraz znaleźć sposoby radzenia sobie w nowej rzeczywistości.
Psychologia onkologiczna to nie tylko narzędzie walki ze stresem i lękiem — to realne wsparcie, które pomaga pacjentom onkologicznym oraz ich bliskim przejść przez proces leczenia z większym poczuciem bezpieczeństwa, godności i zrozumienia.
Korzyści z psychoterapii onkologicznej w procesie leczenia raka
Psychoterapia onkologiczna może mieć ****istotne znaczenie w procesie leczenia nie tylko ciała, ale i psychiki pacjenta. Choroba nowotworowa to jedno z najbardziej obciążających doświadczeń życiowych – wpływa na emocje, relacje, poczucie własnej wartości i obraz siebie. W trakcie leczenia pojawiają się stany lękowe, obniżony nastrój, czasem depresja, a także trudności w codziennym funkcjonowaniu. Terapia psychoonkologiczna pomaga choremu zrozumieć, co dzieje się w jego wnętrzu, odnaleźć wewnętrzne zasoby oraz nauczyć się skutecznych sposobów radzenia sobie z trudnymi emocjami.
Korzyści, jakie może przynieść terapia psychoonkologiczna pacjentom onkologicznym:
-
obniżenie poziom lęku i napięcia emocjonalnego,
-
wzrost poczucia bezpieczeństwa i wpływu na sytuację choroby,
-
lepsze radzenie sobie z diagnozą oraz skutkami ubocznymi leczenia,
-
poprawa jakości życia – zarówno w sferze psychicznej, jak i społecznej,
-
wzmocnienie motywacji do aktywnego udziału w procesie leczenia,
-
budowanie konstruktywnej postawy w procesie zdrowienia,
-
zmniejszenie ryzyka depresja oraz przeciwdziałanie wycofaniu społecznemu,
-
wsparcie również dla bliskich, którzy często również doświadczają kryzysu emocjonalnego.
Badania naukowe potwierdzają, że osoby chorujące, które korzystają z psychoterapii, częściej wykazują postawę walki i większą otwartość na kontakt z innymi chorymi czy zespołem terapeutycznym. W efekcie wzrasta ich poczucie sensu, co może wspierać organizm w powrocie do równowagi. Warto pamiętać, że pomoc psychologiczna nie zastępuje leczenia onkologicznego – ale w procesie zdrowienia może mieć realny wpływ na to, jak będzie wyglądało leczenie i jakie efekty przynosi.
Przebieg terapii psychoonkologicznej: Czego można się spodziewać?
Terapia psychoonkologiczna rozpoczyna się od indywidualnego spotkania z psychologiem lub psychoterapeutą, podczas którego pacjent może podzielić się swoimi emocjami, obawami i tym, jak wyglądało leczenie. Specjalista pomaga zrozumieć, co dzieje się w psychice osoby chorej, i dostosowuje formę wsparcia do etapie choroby nowotworowej. Spotkania mogą odbywać się indywidualnie, z rodziną lub w formie terapii grupowej z innymi chorymi.
W trakcie terapii pacjenci uczą się sposobów radzenia sobie z lękiem, niepewnością, stresem i trudnymi emocjami. W zależności od potrzeb, wykorzystywane są różne techniki – od rozmowy i pracy poznawczej, po elementy relaksacji czy np. racjonalna terapia zachowania. Regularny kontakt z terapeutą wpływa pozytywnie na poziom lęku i może być wsparciem w całym procesie zdrowienia. Terapia opiera się na empatii, szacunku i dostosowaniu tempa pracy do możliwości pacjenta – niezależnie od tego, na jakim etapie choroby się znajduje.
Dlaczego warto skorzystać z pomocy psychoonkologa podczas leczenia?
Leczenie choroby nowotworowej to nie tylko walka z fizycznymi objawami, ale również ogromne wyzwanie dla psychiki pacjenta. W obliczu diagnozy wiele osób odczuwa lęk, niepewność, wahania nastroju, a czasem także kryzys tożsamości i trudności w relacjach z bliskich. Właśnie wtedy pomoc psychologiczna może mieć kluczowe znaczenie – pozwala zrozumieć emocje, uporządkować myśli i odzyskać poczucie wpływu na własne życie.
Psychoonkolog to osoba, która pomaga choremu przejść przez leczenie z większą świadomością i spokojem, wspiera w procesie podejmowania decyzji i towarzyszy w momentach zwątpienia. Wsparcie emocjonalne ułatwia pacjentowi kontakt z zespołem medycznym, poprawia jakość życia i może korzystnie wpłynąć na efekty terapii. Co więcej, regularna praca nad psychiką może zmniejszyć poziom lęku, zapobiegać depresji i pomóc choremu lepiej funkcjonować w codzienności.
Dzięki spotkaniom z psychoonkologiem możliwe jest również wczesne wykrywanie problemów natury psychicznej, które nieleczone mogłyby pogłębiać kryzys emocjonalny osoby chorej. Specjalista pomaga zidentyfikować pierwsze objawy i trudności w adaptacji do choroby nowotworowej.
Dla wielu osób chorujących kontakt z psychoonkologiem to pierwszy krok do odnalezienia siły w trudnym czasie. To wsparcie, które pomaga nie tylko w radzeniu sobie z nową sytuacją, ale również w zbudowaniu trwałych zasobów na dalszych etapach choroby.
Jak psychoterapia onkologiczna wspiera powrót do normalnego życia po chorobie?
Zakończenie leczenia raka nie zawsze oznacza natychmiastowy powrót do dawnego funkcjonowania. Dla wielu pacjentów to czas, w którym pojawiają się nowe wyzwania – związane z lękiem przed nawrotem, zmianą tożsamości czy konfrontacją ze śmiercią. Psychoterapia onkologiczna pomaga stopniowo odbudować poczucie bezpieczeństwa, zrozumieć emocje i odnaleźć się w nowej rzeczywistości po chorobie.
W tym procesie niezwykle ważną rolę odgrywa psycholog, który towarzyszy pacjentowi w przejściu od intensywnej terapii onkologicznej do życia codziennego. Dzięki doświadczeniu w pracy w obszarze onkologii, specjalista może wesprzeć chorego w adaptacji do zmian, pomóc odbudować relacje i poprawić jakość życia. Psychoterapia po leczeniu raka to szansa na odzyskanie równowagi – nie tylko fizycznej, ale przede wszystkim emocjonalnej.
Źródła:
M. Kosowicz, M. Hajduczek-Zgażańska, Psychoonkologia (2019). Dostęp: 23.03.2025
M.I. Porębiak, A. Błogosz, Współczesne trendy światowej psychoonkologii (2010). Dostęp: 23.03.2025
M. Kulpa, K. Owczarek, B. Stypuła-Ciuba, Przystosowanie psychiczne do choroby nowotworowej a jakość życia uwarunkowana stanem zdrowia u chorych onkologicznych (2013). Dostęp: 23.03.2025
P. Zielazny, P. Zielińska, K. de Walden-Gałuszko, K. Kuziemski, B. Bętkowska-Korpała, Psychoonkologia w Polsce (2016). Dostęp: 23.03.2025
Kopiuj link
