ADHD to nie tylko dziecięce rozproszenie i nadmiar energii. Coraz więcej dorosłych mierzy się z konsekwencjami tego zaburzenia neurorozwojowego, nie zawsze zdając sobie z tego sprawę. Dla wielu z nich droga do diagnozy bywa długa, a życie na co dzień pełne trudności, które dla innych pozostają niewidoczne. Coaching ADHD to forma wsparcia, która odpowiada na ich potrzeby – pomaga uporządkować codzienność, zrozumieć siebie i wykorzystać swoje mocne strony. W tym artykule przyjrzymy się, czym jest coaching ADHD, komu może pomóc i jak wygląda cały proces współpracy z coachem.
ADHD u dorosłych – jak wygląda codzienność osób z tym zaburzeniem?
Codzienne życie dorosłych osób z ADHD często bywa pełne wyzwań, które dla innych mogą wydawać się trywialne. Z pozoru drobne trudności – takie jak organizacja dnia, pamiętanie o terminach czy wykonywanie rutynowych zadań – potrafią skutecznie zaburzyć ich codzienne funkcjonowanie. Dla wielu osób z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi kluczowe jest zrozumienie, że nie są one „leniwe” czy „niezorganizowane”, lecz zmagają się z zaburzeniem neurorozwojowym, które wpływa na ich funkcje wykonawcze.
To zaburzenie neurorozwojowe przyjmuje różnorodne objawy: od chronicznego spóźniania się, przez impulsywne decyzje zakupowe, po trudności w utrzymywaniu uwagi na dłuższych spotkaniach czy rozmowach. Dodatkowo, często towarzyszą im inne trudności psychiczne – jak zaburzenia lękowe czy zaburzenia osobowości – co może pogłębiać frustrację i obniżać poczucie własnej wartości. Nierzadko osoby dorosłe z ADHD mają problemy z nadmiernym używaniem substancji psychoaktywnych, oraz doświadczają nieporozumień w relacjach osobistych czy problemów w pracy, które wynikają nie z braku kompetencji, ale z trudności w zarządzaniu swoim zachowaniem i obowiązkami.
Przy braku odpowiedniego wsparcia, osoby z ADHD mogą czuć się niezrozumiane i osamotnione. Dlatego tak ważne jest, by ich otoczenie – zarówno bliscy, jak i współpracownicy – miało świadomość, z czym wiąże się to zaburzenie.
Kiedy warto zdecydować się na diagnozę ADHD u dorosłych?
Dorośli często decydują się na diagnozę, dopiero wtedy, gdy ich codzienne trudności zaczynają poważnie wpływać na życie zawodowe, relacje lub zdrowie psychiczne. Warto rozważyć badanie, jeśli od lat towarzyszy Ci poczucie chaosu, trudności w wykonywaniu zadań, prokrastynacja, impulsywność, a także nawracające poczucie winy czy niskie poczucie własnej wartości.
Diagnoza ADHD u dorosłych to ważny moment przełomowy, ponieważ daje nie tylko odpowiedzi, ale i dostęp do odpowiednich form wsparcia. Umożliwia także zrozumienie własnych trudności w szerszym kontekście neurorozwojowym, co może przynieść ulgę i większą samoakceptację. Dodatkowo, diagnoza pozwala dobrać właściwe leczenie – zarówno farmakologiczne, jak i psychoterapeutyczne – oraz otwiera drogę do takich form pracy jak coaching ADHD.
Jeśli zauważasz u siebie objawy ADHD i czujesz, że wpływają one na Twoje codzienne funkcjonowanie, warto porozmawiać ze specjalistą: psychologiem, coachem, psychoterapeutą lub lekarzem psychiatrą. Pierwsza wizyta to dopiero początek procesu diagnostycznego, który – odpowiednio przeprowadzony – może znacząco poprawić jakość Twojego życia.
Czym jest coaching ADHD i czym różni się od terapii?
Coaching ADHD to forma wsparcia skierowana do osób z diagnozą zaburzenia neurorozwojowego lub tych, którzy zmagają się z jego objawami. W przeciwieństwie do psychoterapii, która koncentruje się na przepracowywaniu trudnych doświadczeń emocjonalnych i leczeniu zaburzeń psychicznych, ADHD coaching skupia się na teraźniejszości i przyszłości – na praktycznym działaniu.
Coach pomaga klientowi zidentyfikować obszary życia, które sprawiają największe trudności – np. organizacja czasu, wykonywanie zadań, planowanie czy zarządzanie emocjami – i wspiera w opracowaniu indywidualnych strategii ich pokonywania. Ważnym elementem jest tu indywidualne podejście do potrzeb pacjenta, oparte na wzmacnianiu mocnych stron i budowaniu skutecznych nawyków.
Choć ADHD coaching może czerpać z technik znanych z terapii poznawczo behawioralnej, to nie jest on formą leczenia zaburzeń psychicznych. Dlatego często funkcjonuje równolegle z terapią lub leczeniem farmakologicznym – stanowiąc praktyczne uzupełnienie całego procesu wspierającego osoby z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej.
Na czym polega współpraca z coachem ADHD?
Współpraca z coachem rozpoczyna się od pierwszego spotkania, podczas którego ustalane są cele i obszary pracy. To może być np. poprawa organizacji dnia, zwiększenie efektywności w pracy, radzenie sobie z prokrastynacją czy poprawa relacji interpersonalnych.
Proces coachingowy ma charakter partnerski – coach nie daje gotowych rozwiązań, lecz wspiera klienta w ich samodzielnym wypracowaniu. Spotkania są regularne (np. raz w tygodniu), a między nimi klient wykonuje zadania wdrażające nowe strategie w codziennym życiu.
Duży nacisk kładzie się na monitorowanie postępów, budowanie motywacji i wzmacnianie poczucia sprawczości. W pracy z coachem niezwykle ważna jest też elastyczność – każdy proces dostosowywany jest do indywidualnych potrzeb pacjenta i jego aktualnych możliwości.
Coach ADHD a poprawa życia zawodowego i relacji
Wielu dorosłych z ADHD zgłasza trudności w życiu zawodowym – problemy z wykonywaniem zadań, zarządzaniem czasem, komunikacją czy impulsywnością. Coaching może pomóc w ustrukturyzowaniu pracy, wprowadzeniu rutyn, poprawie koncentracji i efektywnym planowaniu. Dzięki temu możliwe jest nie tylko lepsze wykonywanie swoich obowiązków, ale też wzrost satysfakcji z pracy.
Równie ważny obszar to relacje – zarówno rodzinne, jak i partnerskie czy przyjacielskie. Trudności w komunikacji, impulsywność, zapominanie o ważnych wydarzeniach – wszystko to może prowadzić do nieporozumień i napięć. Praca z coachem może pomóc w wypracowaniu nowych nawyków i zwiększeniu uważności w relacjach, co przekłada się na większą stabilność i zrozumienie.
Jak wybrać odpowiedniego coacha ADHD – na co zwrócić uwagę?
Wybór odpowiedniego specjalisty to kluczowy krok w rozpoczęciu pracy coachingowej. Przede wszystkim warto upewnić się, że dana osoba posiada doświadczenie w pracy z osobami z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej i zna specyfikę tego zaburzenia. Dobry coach ADHD nie tylko zna skuteczne strategie wspierające osoby z deficytem uwagi, ale też potrafi stworzyć bezpieczną, akceptującą przestrzeń do pracy.
Warto także dopytać o certyfikację coacha. Choć czasem można odnieść wrażenie, że nie ma instytucji regulujących coaching, w rzeczywistości istnieją organizacje takie jak Izba Coachingu w Polsce czy ICF (International Coaching Federation) na poziomie międzynarodowym, które certyfikują coachów według określonych standardów jakości. Dodatkowo warto sprawdzić, czy coach pracuje pod superwizją – zwiększa to prawdopodobieństwo, że trafimy na odpowiedniego i profesjonalnie przygotowanego specjalistę.
Ważne są również kompetencje interpersonalne – otwartość, empatia, umiejętność słuchania i elastyczność w podejściu. Dobrym pomysłem jest odbycie pierwszej konsultacji – pozwala ona sprawdzić, czy między Tobą a coachem nawiązuje się relacja oparta na zaufaniu i wzajemnym zrozumieniu.
Zwróć uwagę na to, czy coach działa zgodnie z etyką zawodową, nie obiecuje nierealnych efektów i potrafi rozpoznać moment, w którym niezbędne jest przekierowanie do psychoterapeuty lub lekarza psychiatry. Tylko wtedy coaching ADHD może pomóc w leczeniu ADHD i przynieść długofalowe korzyści.
Źródła:
E. Ahmann, L. J. Tuttle, M. Saviet, S. D. Wright, A descriptive review of ADHD coaching research: Implications for college students (2018). Journal of Postsecondary Education and Disability, 31(1), 17-39., Data dostępu: 23.05.2025r.
F. Prevatt, Coaching for college students with ADHD (2016). Current Psychiatry Reports, 18, 1-7., Data dostępu: 23.05.2025r.
A. Gawęda, M. Nowak, M. Janas-Kozik, Diagnoza ADHD–pomoc czy przeszkoda? (2010). Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 10(2), 115-119., Data dostępu: 23.05.2025r.
V. M. Bowles, A survey of the methods and processes involved in interventions with ADHD clients from a psychologist and ADHD coach perspective (2012). The Florida State University., Data dostępu: 23.05.2025r.
Kopiuj link
