Epizod lękowy w czasie ciąży - czy to się może wydarzyć?

Ciąża to wyjątkowy czas, który łączy radość oczekiwania z nowymi wyzwaniami. Niestety, nie każda przyszła mama doświadcza tego okresu w poczuciu spokoju. Epizod lękowy w czasie ciąży może być zaskakujący, ale nie jest rzadkością – i co ważne, można sobie z nim skutecznie poradzić. W tym artykule przyjrzymy się bliżej objawom, przyczynom i metodom leczenia stanów lękowych u kobiet w ciąży.

Nerwica, atak paniki i stany lękowe w ciąży - czym właściwie są i jak je odróżnić?

Choć potocznie terminy takie jak nerwica lękowa, atak paniki czy stany lękowe bywają stosowane zamiennie, warto wiedzieć, czym się różnią. Nerwica lękowa to przewlekłe zaburzenie psychiczne, objawiające się m.in. uczuciem niepokoju, napięciem i objawami somatycznymi, jak kołatanie serca czy ból brzucha. Atak paniki to nagłe, intensywne doświadczenie lęku, któremu często towarzyszy uczucie duszności, drżenie rąk, zawroty głowy czy uczucie oderwania od rzeczywistości. Stany lękowe to szerokie pojęcie, obejmujące różne formy lęku – od uogólnionego po specyficzne fobie – które utrudniają codzienne funkcjonowanie.

Stany lękowe w ciąży – kiedy mogą się pojawić?

Zaburzenia lękowe mogą wystąpić na każdym etapie ciąży – zarówno w pierwszym trymestrze, kiedy organizm kobiety intensywnie się zmienia, jak i w trzecim, kiedy pojawia się lęk przed porodem.

Na rozwój objawów lękowych wpływają zmiany hormonalne, stres, wcześniejsze doświadczenia psychiczne, ale też obawy o zdrowie dziecka, własne zdrowie, przebieg porodu czy sytuację życiową. Wzmożone napięcie emocjonalne może przybrać postać zaburzeń snu, nadmiernych obaw, natrętnych myśli, czy objawów somatycznych takich jak bóle głowy, czy uczucie ucisku w klatce piersiowej.

Objawy zaburzeń lękowych, które powinny zaniepokoić

Niektóre objawy nerwicy oraz lęków są naturalne i typowe dla ciąży. Jednak jeśli stają się nasilone lub utrzymują się przez dłuższy czas, mogą świadczyć o zaburzeniach lękowych i wymagać konsultacji ze specjalistą.

Do objawów psychicznych, które powinny zwrócić uwagę, należą:

• przewlekły niepokój, który utrudnia codzienne funkcjonowanie,

• objawy somatyczne, takie jak kołatanie serca, bóle brzucha, uczucie duszności,

• napady paniki lub nadmierne reakcje lękowe na codzienne sytuacje,

• problemy ze snem i częste wybudzanie się w nocy,

• natrętne myśli dotyczące zdrowia dziecka lub własnego zdrowia,

• drażliwość, napięcie mięśniowe, bóle głowy,

• spadek apetytu lub nadmierne objadanie się jako forma redukcji stresu.

Jeśli objawy te występują często, nasilają się lub wpływają negatywnie na zdrowie psychiczne kobiety, warto skonsultować się z psychologiem lub lekarzem psychiatrą. Nieleczone objawy mogą skutkować pojawieniem się depresji poporodowej oraz innych poważniejszych problemów, dlatego warto skorzystać z profesjonalnej pomocy, by poprawić swoją jakość życia w czasie ciąży.

Jak sobie radzić z lękami w ciąży? Leczenie zaburzeń lękowych

Leczenie zaburzeń lękowych u kobiet w ciąży opiera się przede wszystkim na metodach niefarmakologicznych. Wsparcie psychologiczne, rozmowy z bliskimi oraz psychoterapia – zwłaszcza terapia poznawczo-behawioralna – mogą przynieść znaczącą ulgę.

Techniki oddechowe, ćwiczenia relaksacyjne, umiarkowana aktywność fizyczna oraz prowadzenie dziennika emocji pomagają w redukcji stresu i kontrolowaniu objawów lękowych. Regularne spacery na świeżym powietrzu, utrzymywanie stałego rytmu dnia i dbałość o higienę snu również wspierają zdrowie psychiczne w okresie ciąży.

Czy można przyjmować leki na stany lękowe w ciąży?

Wbrew obawom wielu przyszłych mam, istnieją bezpieczne opcje leczenia farmakologicznego stanów lękowych w ciąży. Decyzję o włączeniu leków powinien jednak podjąć lekarz psychiatra po dokładnej analizie korzyści i ryzyka – zarówno dla matki, jak i dla dziecka.

W uzasadnionych przypadkach możliwe jest stosowanie leków przeciwlękowych lub leków przeciwdepresyjnych, które mają dobrze udokumentowany profil bezpieczeństwa u kobiet w ciąży. Współpraca z doświadczonym specjalistą pozwala dobrać najbezpieczniejszą formę terapii i zapewnić ciągłość opieki także po porodzie.

Lęk u przyszłych mam – jak wspierać jako partner, bliski, położna?

Wsparcie emocjonalne i fizyczne ma ogromne znaczenie dla kobiet w ciąży zmagających się z zaburzeniami lękowymi. Bliscy – partnerzy, członkowie rodziny, przyjaciele – oraz położne powinni być świadomi objawów nerwicy lękowej i objawów zaburzeń lękowych, aby mogli skutecznie wspierać kobietę w codziennym funkcjonowaniu.

Warto:

• okazywać zrozumienie dla zmiennych emocji i obaw,

• aktywnie słuchać i nie oceniać,

• zachęcać do odpoczynku i praktyk redukcji stresu, takich jak ćwiczenia oddechowe czy umiarkowana aktywność fizyczna,

• towarzyszyć podczas wizyt u specjalistów i wspierać w procesie leczenia zaburzeń lękowych,

• wspólnie dbać o zdrowy tryb życia, w tym zdrowie psychiczne kobiety w ciąży,

• zachęcać do kontaktu z psychoterapeutą, gdy objawy lękowe nasilają się.

Wspierające otoczenie może znacząco zmniejszyć ryzyko pogłębienia objawów, a nawet zapobiec ich przejściu w depresję poporodową. Edukacja na temat zaburzeń lękowych, otwarta rozmowa o uczuciach i dostęp do profesjonalnej pomocy psychologicznej to kluczowe elementy w trosce o zdrowie psychiczne kobiet w ciąży.

Źródła:

A. Rutkowska, A. Rolińska, W. Kwaśniewski, M. Makara-Studzińska, A. Kwaśniewska, Lęk: jako stan i jako cecha u kobiet w ciąży prawidłowej i wysokiego ryzyka (2011)., Data dostępu: 28.10.2025r.

G. Gebuza, M. Kazmierczak, M. Gierszewska, E. Mieczkowska, M. Banaszkiewicz, A. Wróbel-Bania, Lęk przed porodem w III trymestrze ciąży i jego powiązania ze stanem noworodka (2015), Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 21(1)., Data dostępu: 28.10.2025r.

A. Jeleniewska, A. Tomaszewska, J. Kalicka, A. Rustecka, B. Kalicki, Wpływ zaburzeń psychicznych u kobiet podczas ciąży i po porodzie na stan zdrowia dziecka (2024), Paediatrics and Family Medicine, 20(1), 37-43., Data dostępu: 28.10.2025r.

Ł. Műldner-Nieckowski, K. Cyranka, B. Smiatek-Mazgaj, M. Mielimąka, J. Sobański, K. Rutkowski, Psychoterapia ciężarnych kobiet cierpiących na zaburzenia psychiczne (2015)., Data dostępu: 28.10.2025r.